Ik schaam mij

Het antwoord van het Vaticaan - met medeweten van paus Franciscus - op het ‘Responsum’ of homoseksuele partnerschappen ingezegend kunnen worden luidde eenduidig “Nee”. Ook de pauselijke Bijbelcommissie bestaande uit een dertigtal bijbelgeleerden uit de gehele wereld kwam tot dezelfde conclusie. De toelichting van de Congregatie is helder: de Kerk verplicht zich de scheppings- en heilsorde te respecteren in liturgisch en sacramenteel handelen.

Over kritiek op dit standpunt moeten we ons niet verbazen. Met name niet van de usual suspects van de seculiere media die ons er graag op wijzen dat we inmiddels in het post-christelijke tijdperk verkeren waarin dergelijke opvattingen niet woke zijn. Eveneens wekt kritiek van theologen geen verbazing. Altijd weer dezelfde namen, dezelfde obligate praatjes, dezelfde plaat wordt weer eens afgespeeld. Al vijftig jaar lang.

Maar deze keer is er iets anders aan de hand. Nu is de kritiek afkomstig van bisschoppen. Daarmee is een nieuwe grens bereikt. Het gaat immers om een aloud katholiek standpunt dat door bisschoppen bestreden wordt met als argumentatie dat dit standpunt van de Kerk niet in een post-christelijke seculiere maatschappij waarin de mens zelf de maat der dingen is, te verkopen is. Dat geldt overigens voor wel meer katholieke opvattingen zoals het celibatair priesterschap dat dan ook nog eens aan mannen voorbehouden is, en het vasthouden aan de natuurwet. Eigenlijk is voor onze postmoderne tijd bijna alles vreemd wat de Kerk ons te geloven voorhoudt. Ik zou zeggen, nou en? Het wordt wel een probleem als de herders van de Kerk die als taak hebben het geloofsgoed van de Kerk te verkondigen, hun eigen geloofsgoed verwerpen. Dan hangt een Luther revisited in de lucht.

In Duitsland pleit bisschop Josef Overbeck voor een grondige herwaardering van homoseksualiteit. Volgens Overbeck wordt het standpunt van de Kerk in deze tijd niet meer begrepen en ook niet geaccepteerd. Zijn collega bisschop Benno Elbs meent dat Rome haar standpunt moet herzien. Hij meent dat niemand over de gekozen levensstaat van een ander zou mogen oordelen. Een merkwaardig standpunt. Het zou betekenen dat de Kerk geen morele standpunten in zou mogen nemen. De Geloofscongregatie spreekt trouwens helemaal geen oordeel uit over personen. Dat laat de Kerk graag aan God over. Wel over handelwijze en gedrag. Het is aanmatigend het Vaticaan naïviteit te verwijten. Het is onnozel te wijzen op aantallen uittreders naar aanleiding van het antwoord op het dubium.

Nog bonter maakt het de Belgische bisschop Johan Bonny. Hij zegt zich te schamen voor zijn Kerk. Hij wijst op homostellen die trouw zijn aan elkaar en werkzaam in parochies. Die ken ik ook, maar dat kan toch geen reden zijn een principieel standpunt te wijzigen omdat het zulke aardige mensen zijn. Van bisschoppen mag je verwachten dat ze het standpunt van de Kerk verdedigen. Dat is geen kadaverdiscipline, maar je hebt je ertoe verplicht op grond van je wijding. Je zou hopen dat dit je met trots vervuld.

Het lijkt erop dat deze kerkelijke gezagsdragers zich laten meeslepen in de dictatuur van het relativisme, die geen objectieve waarheid en geen objectief goed en kwaad aanvaardt, behalve dan de zelfverklaarde dogma’s die niet aangevochten mogen worden, om niet als homofoob te boek te staan, als haatprediker. Het is de politieke correctheid die de maatstaven vastlegt. Bonny schaamt zich voor zijn Kerk. Ik schaam mij voor collega’s die voor mijn Kerk schamen.

Is Jezus ‘woke’?

Het bordspel Monopoly heeft na 85 jaar een kanskaart aangepast. De tekst “U hebt de 2e prijs in een schoonheidswedstrijd gewonnen” is gecanceld. De mooiste zijn past niet meer in de gelijkheidsdultuur. Bij schoonheidswedstrijden gaat het niet meer om uiterlijke schoonheid, maar om “personality”, “diversiteit” en uiteraard “authenticiteit” van de deelnemers. Dat uit zich in tenenkrommende teksten over milieu en tolerantie die de dames maar niet uit het hoofd geleerd krijgen. Miss Germany 2021 is een alleenstaande lesbische bijstandsmoeder van 35 jaar, slachtoffer van seksueel geweld en trotse bezitter van een stoma met bepaald geen bikinifiguur. Ik heb de overige deelneemsters eens bekeken, en daar zaten best een paar aardige dames tussen, maar die waren natuurlijk bij voorbaat kansloos. Schoonheidswedstrijden hebben niets meer met schoonheid te maken. De antidiscriminatieterroristen hebben ook hier toegeslagen. Concurrentie op welk gebied dan ook mag niet meer bestaan. Mooier zijn dan een ander is een schandalige ambitie. Feministische, antiracistische en antidiscriminerende criteria eisen dat nu eenmaal in onze slachtoffercultuur. Prestaties en voorkeuren op grond van betere kwalificaties tellen niet meer. Behalve als het gaat om vrouwenquota. Wie in het bezit is van een vrouwelijk geslachtsorgaan geniet uiteraard de voorkeur (hoewel ik mij afvraag of dit dan weer geen problemen gaat opleveren bij genderfanatici).

Laten we deze gedachte even consequent doorvoeren. Ik neem aan dat in het vervolg bij The Voice of Holland niet de beste zanger wint, maar degene die geen noot kan zingen en zich stuiterend naar het slotakkoord hakkelt. Ajax en PSV stellen uiteraard niet meer hun beste spelers op (dat doet Roger Schmidt trouwens al een hele tijd niet), maar degene die een invoelend vermogen tentoonspreidt voor zielige gnoes. Bij Veronica Inside mag voortaan Sylvana Simons aanschuiven en Johan Derksen zal haar niet tegenspreken. In de filmbranche heeft deze gekte ook al toegeslagen. De jongste slachtoffers - van zelfcensuur nota bene - zijn Dumbo en Peter Pann. Ik ga niet uit de doeken doen wat de motieven van Disney zijn; er zijn grenzen. Uiteraard gaat men ook politiek correct casten: Netflix heeft voor Bridgerton een zwarte actrice gecast voor de blanke koningin Charlotte. People of Color gespeeld door blanken, dat kan dan weer niet. In Amerika is zelfs discussie losgebarsten waarom de stemmen van the Simpsons allemaal door witte mensen worden ingesproken worden. Eh, omdat ze wit zijn misschien? Hoewel, ze zijn eigenlijk geel. Kan dat wel? Het zou logisch zijn als een man ook een vrouw zou kunnen spelen, en een blanke de rol van Martin Luther King. Maar dat kan dan weer niet, want dat zijn slachtoffers van minderheden. Alleen vrouwen kunnen vrouwen spelen, alleen zwarten zwarten, en alleen lesbiennes kunnen een lesbische vrouw spelen. Tot zover de logica van cancelcultuur.

Wie ook niet deugen volgens de gelijkheidsneuroten, dat zijn natuurlijk de helden. Hadden we daar ooit bewondering voor, op grond van het gelijkheidsbeginsel - of uit zelfhaat - moet hier een eind gemaakt worden. Of het nu gaat om een Grieks heldenepos waarin Jason en Argonauten de hoofdrol spelen, ridders, Lucky Luke, of om heiligen van formaat, ze moeten “omgedacht” worden. We zien alleen nog maar tekortkomingen, doodzonden en onmiskenbare misdaden. Zoals de Barbaren de standbeelden van hun sokkels duwden, worden deze helden van weleer onttroond. Grote ontdekkingsreizigers bestaan niet; het zijn criminele veroveraars. Moedige strijders zijn gewelddadige heersers, seksisten, moordenaars of slavenhandelaar. Franciscus en Peerke Donders gewetenloze dwingelanden. En als ze echt niks kunnen bedenken om ze zwart te maken maken ze er simpelweg “geprivilegieerde witten” van die zo stom waren dat ze niet begrepen dat ze in de 11e eeuw de morele criteria van de 21e eeuw moesten toepassen. En zo hebben we alle helden gecanceld omdat ze niet voldoen aan het gelijkheidscriterium.

Wie zijn de nieuwe ‘helden’? De slachtoffers! ‘Rare jongens, die gelijkheidsdenkers’, zou Obelix zeggen. Maar deze uitspraak zal ook wel niet ‘woke’ zijn. Net zoals Jezus niet woke is omdat Hij alleen maar mannen uitkoos voor het apostelschap. En God ook nog eens Vader noemde. Dat is ook al niet erg inclusief. Hoewel Jezus zelf het grootste slachtoffer uit de geschiedenis van de mensheid is: hij stierf aan een kruis. Ja, ook voor al onze egalitaire en woke vrienden.

Nazi wordt zo langzamerhand een geuzennaam

Ik merk dat de term ‘nazi’ aan inflatie onderhevig is. Tot voor kort was een nazi iemand die het nationaalsocialisme onderschreef, u weet wel die ideologie waarop de dictatuur in Duitsland tussen 1933 en 1945 gebaseerd was. Maar vandaag de dag wordt zo ongeveer alles en iedereen die niet links, groen of liberaal is voor nazi uitgemaakt. Alleen al de afgelopen week trof ik de volgende voorbeelden aan van mensen die voor nazi werden uitgemaakt.

- als je voor bescherming van het ongeboren kind bent in plaats van voor het “recht op abortus”, het liefst tot de eerste weeën zich aandienen;

- als je de LGBTQt/mZ-agenda niet ten volle onderschrijft, de genderideologie drammerig vindt en gender-wc’s onzinnig en dan ook nog eens het traditionele gezin aanprijst;

- als je het moederschap en de moederrol net zo waardevol en belangrijk vindt als beroep en carrière;

- als je het niet zo’n goed idee vindt dat kinderen van 5 jaar op school met porno geconfronteerd worden, en ouders zelf zouden moeten kunnen beslissen of dit wel een goed idee is;

- als je christelijke waarden omarmt;

- als je weliswaar katholiek bent, maar een traditioneel Romegetrouw katholicisme aanprijst in plaats van modernistische groene niemand uitsluitende (behalve traditionele katholieken) met alle winden meewaaiende woke-kerk;

dan ben je nazi. Of een racist. Deze term is overigens eveneens aan inflatie onderhevig.

Hierin schuilt de echte discriminatie: iedereen die niet links of liberaal is, iedereen die christelijk is en/of conservatief wordt uitgescholden, gedemoniseerd en uitgesloten. Je raakt gewoon je baan kwijt als het een beetje tegenzit. Ook in de tijd van verkiezingscampagnes waar de een nog harder roept dan de ander dat discriminatie uitgebannen moet worden, hoor ik geen enkele partij over deze discriminatie. Kennelijk is de ene discriminatie minder erg dan de andere. Zelfs als in een land als China jaarlijks miljoenen kinderen worden geaborteerd, louter omdat het meisjes zijn, hoor ik geen enkele feminist zijn stem verheffen. Terwijl hier toch echt meisjes niet het levenslicht gegund wordt omdat het meisjes zijn! Dit is toch echt old school nazi.

Zo zijn er wel meer ongerijmdheden. Toen in Amerika Amy Coney Barret voorgedragen werd als kandidaat voor het Hooggerechtshof, kreeg zij van links bakken kritiek over zich heen. Ondanks het feit dat ze een vrouw is, werd haar expliciet verweten vrouwonvriendelijk te zijn. Ze was namelijk praktiserend katholiek. Niemand vroeg naar haar juridische vaardigheden.

Links legt in de lijn van de beste totalitaire tradities vast hoe vrouwen en mannen dienen te denken. Hun ideologie is de enig juiste, zij verkondigen de enige niet tegen te spreken waarheid. Wee degene die dat toch doet. Wie deze dogma’s niet blind volgt wordt uiteraard voor nazi uitgemaakt (of als ze in een milde bui zijn, voor racist). Zo ontstaat een links-liberale hegemonie en monocultuur in het politieke discours. Mussolini zou er van watertanden. Overtreders worden gecanceld, want zij zijn niet woke.

Het geheugen blijkt kort te zijn. De eerste zwarte minister van buitenlandse zaken in Amerika was een conservatief (Collin Powel). Hij werd opgevolgd door de eerste zwarte vrouwelijke minister van buitenlandse zaken (Condoleeza Rice). Ook zij was een conservatief. En met Sarah Palin haden de Amerikanen voor het eerst de mogelijkheid om een vrouw als vicepresident te kiezen. Ook zij behoorde tot de ‘vrouwonvriendelijke’ Republikeinse partij. Uiteraard deugden ze geen van allen, want ze waren ‘aartsconservatief’ en dus deugden ze niet. De een had teveel kinderen voor een carrièrevrouw, de ander was niet zwart en ook al geen transgender.

Inmiddels begint deze nonsens absurde proporties aan te nemen. In San Francisco werd op een school iemand gezocht om plaats te nemen in de ouderraad. Die was naar de mening van het schoolbestuur niet divers genoeg. Er kwam een kandidaat opdraven die perfect leek voor de job. Hij was homo, getrouwd, had multiraciale kinderen en begaan met kinderen. Maar het feest ging niet door: hij was wit. Overigens was de samenstelling van de ouderraad al als volgt: twee Afro-Amerikanen, een Aziatisch Amerikaan en drie Latino’s. En drie blanken. De blanken maakten weliswaar de meerderheid van de schoolbevolking uit, maar dat deed er niet toe. Er was zelfs iemand van het schoolbestuur die klaagde dat Arabische, Vietnamese en Chinees-sprekende ouders ontbraken. Chinees sprekend? Op een Amerikaanse school? Waar zelfs de vier kinderen van Chinese afkomst geen woord Chinees spraken? Iedereen is gek geworden. 

Als je voor nazi uitgemaakt wordt, maak je niet druk. De meerderheid van Nederland valt onder deze categorie. Het stelt niks meer voor.

De Kerk heeft ‘petrolheads’ nodig

De jonge Kerk had als opdracht meegekregen het Goede Nieuws te verkondigen tot aan de uiteinden van de wereld. Er was geen sprake van enige strategie of beleidsplan, ze hielden geen stafvergaderingen, er waren geen commissies en hadden geen kerkgebouwen of pastorieën tot hun beschikking, laat staan kathedralen. Ik wil niets afdoen aan het belang van al deze zaken, integendeel. Maar het is goed te bedenken wat de prioriteit was van de jonge Kerk. Zij had slechts één ding voor ogen: het evangelie prediken. En ze deden dat omwille van slechts één reden: Jezus die aan het kruis gestorven was, was uit de dood opgestaan. Hij die gestorven was, is verrezen! Zij waren er zelf getuige van. Dat is dan ook de bestaansreden van de Kerk. Er was iets ontzagwekkende gebeurd dat van immense betekenis is voor heel de mensheid. Dat konden ze niet voor zich houden. Iedereen mocht, of beter gezegd moest dit weten komen.

Ik ben opgegroeid in de jaren ‘70, de jaren dat men van de verrijzenis een soort mythe maakte, een symbool, het verrijzenisverhaal als een soort literair genre: “de zaak Jezus gaat door”. Dat Jezus daadwerkelijk verrezen was, nou nee, dat niet, maar men vond het wel een mooie metafoor uit die oude en toch ook wel een beetje onnozele tijd.

Hier is het mis gegaan. Als de verrijzenis alleen maar een symbool is dat elke tweederangs dichter had kunnen bedenken, waar zouden we ons dan nog druk over maken? Dan heeft er helemaal niets ontzagwekkende plaatsgevonden, niets om tot de uiteinden van de wereld te verkondigen. Als je jongeren kwijt wilt raken, is dit de perfecte manier. Van het enthousiasme van de eerste leerlingen over de verrijzenis van Jezus is dan ook niets meer overgebleven. Wil je jongeren voor je winnen, dan is een passie voor hetgeen je vertelt absoluut noodzakelijk. En kennis van zaken. Niet zielloze fictieve verhaaltjes met moraaltjes.

Ik luister in de auto doorgaans naar BNR. Ja, zelfs naar de Nationale Autoshow. En dat terwijl ik helemaal niet geïnteresseerd ben in auto’s. Als het ding mij naar mijn bestemming rijdt vind ik het al gauw best. Waarom ik dan toch luister? Vanwege de gepassioneerde ‘petrolheads’ die het programma presenteren en hun kennis van zaken. Over de meest bizarre details weten zij met dol enthousiasme te vertellen. Laat een nanoseconde horen van een motor, en ze weten welke auto dit is (met jaartal en al; ze kunnen nog net niet de kleur horen). Het is dit soort enthousiasme dat jongeren missen in de Kerk. We doen geforceerde pogingen om het leuk te maken, maar ondertussen maken we het vooral onnozel. Het hoeft niet flitsend te zijn, het hoeft niet maatschappelijk relevant te zijn, het hoeft niet te gaan over dingen die nu actueel zijn. Ze moeten merken dat het voor jou ontzettend belangrijk is en dat je er heel veel van weet. Dan zijn jongeren bereid om naar je te luisteren.

De jaren ‘70 (en de jaren die daarop volgden) waren pastoraal gezien rampzalige jaren. Er werd geen appél gedaan op ons verstand, we kregen geen rationele antwoorden op de rationele vragen die we wel degelijk hadden. Van Jezus werd een Woodstock-hippie gemaakt die alles met de mantel der liefde bedekt. Preken onderscheiden zich in niets van politieke toespraken. De ultieme vraag naar het geloof van deze hervormers werd angstvallig vermeden. Het begon bovendien op te vallen dat alles in twijfel getrokken mocht worden en ter discussie gesteld, behalve de opvattingen van de vernieuwers zelf. De vernieuwing en aanpassing aan de tijdgeest bleek de aanzet tot kerkelijk verval.

Maar alles is nog niet verloren. Ik ontmoet her en der gezinnen en jongeren die zich oprecht verdiepen in het geloof. Het zijn trouwe kerkgangers en ze willen intellectueel uitgedaagd worden. Laat ze kiezen tussen een webinar over het milieu (Laudato Si) of Thomas van Aquino, en ze kiezen voor het laatste. We moeten ze Augustinus, Athanasius, Thomas van Aquino, Chesterton en Ratzinger aanreiken. Een versimpeld katholicisme is niet aan hen besteed. Atheïsten gaan wat dat betreft veel  overtuigender te werk. Zij dragen argumenten aan. Die zijn volgens mij te weerleggen, maar van hun methodiek kunnen we leren. We hebben een argumenten! Historische en rationele argumenten. Een rijke intellectuele traditie getuigt hiervan. Vervolgens kunnen de jongeren met de moderne media aan de slag. Dat laatste moeten we vooral aan henzelf overlaten. Zij weten hoe ze met sociale media anderen kunnen bereiken. En dat is nodig, want de jongeren komen niet naar onze kerken, en ik kan het ze niet kwalijk nemen. Onze jongeren zijn onze beste evangelisten. Laten we niet vergeten dat de eerste evangelisten, de apostelen, jonge gasten waren. De leerlingen van Jezus waren op enkele uitzonderingen na tieners. Dat verrast u wellicht. De apostelen tieners! Jezus had geen lage verwachtingen van hen. Deze leerlingen leefden overigens ook in een decadente tijd, maar Jezus zag hun grote potentieel. De leerlingen genoten onderricht over leer en leven door naar hem te luisteren en tijd met de meester door te brengen. Dat moesten wij ook maar eens vaker doen.

 

+Rob Mutsaerts