Wat wil de paus echt?

Waar gaat het in de synode die momenteel gaande is in Rome over. Herhaaldelijk krijgen we van officiële Vaticaanse zijde te horen. Dat het niet over theologie gaat, ook niet over doctrinaire zaken en ook niet over LGBTQ+, wijding van vrouwen en het celibaat. Het is ook al niet de bedoeling om de hiërarchische aard van de kerk te ondermijnen of te vervangen of om het besluitvormingsproces te democratiseren. Nee, het zou gaan over de vraag wat synodaliteit is. Het is tenslotte een synode over synodaliteit. Niemand schijnt te weten wat dat is, en daarom heeft de paus bedacht dat we daar maar een synode voor moeten organiseren. Dan komen we daar misschien achter. Hoe? Door te luisteren. Maar dan ontkom je er niet aan dat er ook gesproken moet worden. Door wie? Door mensen die door de paus zijn uitgenodigd.

Zo had paus Franciscus een theoloog uitgenodigd die met droge ogen het volgende verkondigde: "Als we de consensus bereiken dat de Kerk wezenlijk synodaal is, zullen we de hele Kerk, alle instellingen, het hele leven van de Kerk in synodale zin moeten heroverwegen." Een van de aanwezige bisschoppen bevestigde openlijk dat het nodig zal zijn om af te wijken van de apostolische traditie. En zo zijn er inmiddels talrijke sprekers geweest die de revolutie preken. Dat het niet over theologie of doctrine gaat is niet langer vol te houden. Het gaat voornamelijk daar over. We gaan het zien. Over een paar dagen verschijnt het eindrapport (dat waarschijnlijk al lang klaar is) en wordt ook het volk Gods getrakteerd op een brief. Dat de heilige Geest daar niets mee te maken heeft is inmiddels wel duidelijk.

Wat synodaliteit ook moge betekenen, synodes zijn er in ieder geval om te ontdekken hoe we in de huidige tijd te werk moeten gaan om te bevorderen dat mensen tot Christus gebracht worden. Probleem is evenwel dat Jezus en het zielenheil (daar gaat het uiteindelijk toch om in het geloof) nauwelijks ter sprake gekomen zijn in alle luistersessies, schema’s en betogen. Aan Kerkvaders, heiligen en theologen wordt niet gerefereerd, aan Bijbel en Traditie ook al nauwelijks, de paus citeert voornamelijk zichzelf, en van enig filosofisch denken is al helemaal geen sprake. Het is vooral het gevoel dat het spreken beheerst. Heldere ideeën heeft dat niet opgeleverd, terwijl een synode toch bedoeld is om helderheid te verschaffen. Als er iets is dat Franciscus niet doet, is het dat wel. Dat blijkt wel weer uit de antwoorden op de Dubia-vragen. Zonder heldere ideeën blijven we in het duister tasten naar schaduwen in de nacht en resteert ons niets anders dan hersenspinsels die dichter of verder van de waarheid staan. Maar naar de waarheid wordt niet gezocht. Het is toch de waarheid die ons vrij maakt? Wat heeft het voor zin om het pastorale aspect te benadrukken als niet duidelijk is dat het op de waarheid geënt is? Woorden als ‘irregulier’, ‘sodomie’ en ‘zondebesef’ worden zorgvuldig vermeden. Iemand zou er zich eens aan kunnen storen, of nog erger, buitengesloten voelen.

Is dan niet iedereen welkom in de Kerk? Zeker wel. De enigen die thuis mogen blijven zijn degenen die menen dat er aan hen niks mankeert, dat zij geen bekering nodig hebben. Verder is iedereen welkom. Wel op één voorwaarde: dat ze tot inkeer komen en een beroep doen op Gods barmhartigheid. Dat is toch het hele punt van religie. Dat je erkent dat er een norm is - noem het de waarheid - die ons is geopenbaard, en dat je niet aan de standaard voldoet. Daarom ga je naar de Kerk. Om vergeving te vragen, om je te sterken door Gods genade, door gebruik te maken van de genademiddelen: de sacramenten, Gods Woord, steun van de geloofsgemeenschap, zodat je meer en meer werkt aan de heiliging van je leven.

En dat is nu het hele punt: men eist dat de Kerk levensstijlen goedkeurt die de Bijbel afkeurt. Men wil dat de Kerk de normen aanpast! Maar dat kan ze niet. Jezus zei tegen de overspelige vrouw: Ga heen en zondig niet meer. De LGBT-gemeenschap eist dat de Kerk zegt: Ga heen en zet uw levensstijl gerust voort. Maar goedkope genade is bij Jezus niet verkrijgbaar. Zeker, Hij is barmhartig, maar alleen op voorwaarde van bekering. Als iemand om mijn zegen vraagt, zal ik die geven. Ik zal niet vragen om eerst een curriculum vitae te overhandigen. Maar als  mensen mijn zegen vragen over een relatie die de Kerk (gebaseerd op het woord van Jezus zelf) als zondig beschouwd zal ik die uiteraard niet geven. Vraag niet aan de Kerk te wijzigen waar Jezus duidelijk over gesproken heeft. Dat mensen zich dan buitengesloten voelen, het zij zo. Jezus zelf sloot heel wat mensen uit. Van diverse categorieën mensen maakte Hij duidelijk dat zij het Koninkrijk Gods niet zouden beërven. En om dat nog maar eens extra duidelijk te maken noemde Hij ze ‘hypocriet’, ‘adderengebroed’, ‘witgekalkte graven’ en meer van dit soort originele bijbelse scheldwoorden. Synodedeelnemers die menen dat gastvrijheid, inclusiviteit en diversiteit de voornaamste eigenschappen zijn van de Kerk, zouden de Bijbel er nog eens op na moeten lezen. Ik beveel vooral de brieven van Paulus aan.

Iedereen is een zondaar. En hoewel we onze naaste moeten liefhebben, moeten we ook in staat zijn om bepaalde daden zonden te noemen. Vage onduidelijke antwoorden trekken niemand naar de Kerk van Christus. Aanpassing aan seculiere normen houden mensen zelfs weg van Christus: ze voelen zich bevestigd in hun onkerkelijke opvattingen. En het is liefdeloos. De Kerk kreeg van Jezus niet als eerste opdracht om te luisteren, maar om te missioneren: "Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb".

Wat wil de paus nu eigenlijk echt? Waarom nodigt hij James Martin uit? Waarom zoveel vriendjes naar zijn beeld en gelijkenis? Waarom kiest hij kardinaal Hollerich als relator voor de synode (Hollerich bevestigde nogmaals dat een aantal standpunten van de kerk wetenschappelijk en sociologisch onjuist gefundeerd zijn. Nee, beste kardinaal, deze standpunten zijn bijbels gefundeerd)? Waarom maakt hij afgelopen week tussen alle synodale drukte ruim tijd vrij voor een ontmoeting met zuster Jeannine Gramick die meent dat de kerkelijke leer over ethische kwesties (uiteraard gaat het wederom om LGTBQ+) veranderd moet worden. Haar organisatie is in het verleden veroordeeld. Waarom ruimt hij in deze drukke weken plaats in zijn agenda vrij om Whoopi Goldberg met alle egards te ontvangen. Na haar bezoek verklaarde zij dat het een fantastisch bezoek was vanwege de acceptatie van de paus voor homo-relaties en zijn openheid om vrouwen te wijden. Klopte het wat zij zei? Het Vaticaan sprak het niet tegen. Goldberg had op haar vijfentwintigste al zeven kinderen laten aborteren en is nog altijd een groot voorstander van abortus. Is dat wat synodaliteit is: luisteren naar iedereen die ook maar iets te zeggen heeft? Is dat de reden dat de paus naar juist deze mensen luistert? Zonder enig weerwoord. Of wil hij langzaam maar zeker de synodeleden rijp maken voor dit andere geluid omdat hij eigenlijk hun ideeën onderschrijft? Zo niet, waarom creëert hij dan zoveel verwarring door geen enkele vraag op een heldere manier te beantwoorden?

Wat er ook van zij, de verdeeldheid binnen de synode is gedurende de synode alleen maar groter geworden. Dat dit geen vruchten van de heilige Geest zijn moge duidelijk zijn. Dat deze synode over synodaliteit rampzalig is, moge inmiddels ook duidelijk zijn. Hetzelfde geldt voor de bedenker ervan.

+Rob Mutsaerts


Geestdodende synode

De katholieke kerk heeft de langste en rijkste culturele traditie ter wereld. De engelen moeten huilen bij het aanhoren van de nietszeggende, zelfingenomen, pseudo-sociologische, quasi-psychologische, geestdodende kerkelijke taal waarvan de huidige synode zich bedient. Het is alsof de Kerk heeft besloten dat haar diepe en brede erfenis van de Hebreeuwse profeten, de vroege kerkvaders, de Griekse filosofie, het Romeinse recht en de hele daaropvolgende geschiedenis van heiligen en wijzen in onze beschaving terzijde kan worden geschoven omwille van het "samen wandelen".

Deze tirade vindt zijn oorsprong in de berichtgeving over de synodale discussies over LGBT, die begin oktober is begonnen. We worden geacht niet te weten wat er in de synodezaal wordt gezegd. Duidelijk is evenwel dat er emotionele debatten zijn tussen degenen die de leer van de kerk over LGBT bevestigden en anderen die opriepen tot meer "onderscheidingsvermogen" - de laatsten werden met gejuich in de zaal onthaald. Maar de synode, die bedacht lijkt om de "wereld" in te halen, loopt al weer ver achter. Inmiddels zijn er heel wat letters aan het acroniem toegevoegd. De Canadese premier Justin Trudeau probeerde zich onlangs te verdedigen tegen beschuldigingen dat hij de rechten van ouders in het onderwijs aanvalt, wat overigens gewoon waar is. Hij verwees naar de bescherming van 2SLGBTQI+ mensen. Hebben we binnenkort weer een volgende synode nodig om die ontwikkeling aan te pakken? En er zijn nog veel ongebruikte letters in het alfabet. En cijfers.

"Homofobie", zo is ook plichtmatig gemeld, werd door iedereen in de synodezaal afgewezen. Dat is prima als ze bedoelen dat personen in de seksuele minderheid beschaafd moeten worden behandeld, net als iedereen. Maar als katholieken moeten we ons niet laten misleiden door ideologische kunstgrepen. Als je achteloos het gebruik van een term (LGBT) accepteert die voor ideologische doeleinden in het leven is geroepen - en je jezelf daarom bejubelt om je menselijkheid - dan ben je heel dicht bij intellectueel en moreel schipbreuk. Als je de term "homofobie" letterlijk neemt, zou je moeten geloven dat iedereen die afwijzend staat tegenover wat recentelijk als een seksuele afwijking werd beschouwd, zelf aan een geestelijke angststoornis (fobie) lijdt.

Er zijn veel mannen en vrouwen in de synodezaal die dit weten. En ook de diepte en breedte beseffen van wat er op het spel staat. En toch hoor je dat sommige leken-deelnemers verbaasd zijn dat veel bisschoppen stil zitten als deze termen worden gebruikt. Het zou al erg genoeg zijn als dit soort ideologische fantasie beperkt bleef tot LGBT-kwesties. Maar het is duidelijk dat het gaat om zaken als "vrouwen", "diversiteit", "inclusie", "openheid", "gelijkheid/gelijkwaardigheid". Verschillende katholieke denkers hebben geantwoord dat wat in dit alles ontbreekt is een authentieke christelijke antropologie. Elke antropoloog zou bijvoorbeeld kunnen opmerken dat vrijwel alle menselijke gemeenschappen die we kennen een reeks overtuigingen hebben, die we religieus zouden kunnen noemen. En ze hebben allen morele normen die met die overtuigingen verbonden zijn. We spreken dan in termen zoals heilig en zondig, sacraal en profaan, goddelijk en menselijk, goed en kwaad. Maar de synodedeelnemers hanteren liever termen als inclusief en diversiteit. Dat doet geen recht aan wat de mens ten diepste is. Om de homo sapiens echt te begrijpen hebben we een goede filosofie nodig en christelijke theologie. En in onze tijd vooral moed.

De relator van de synode (kardinaal Hollerich) heeft herhaaldelijk gezegd dat de synode niet bevoegd is om besluiten te nemen, maar alleen om te onderscheiden. Maar ondertussen is de manier waarop de synode discussieert een soort van besluitvorming, besluitvorming over wat belangrijk is en dus een geldige ervaring, wat wel en niet besproken mag worden, wat waar en goed is, hoe we het beste "vooruit kunnen gaan", hoe toekomstig "bestuur" eruit moet zien. Kortom, wat het betekent om nu in deze tijd katholiek te zijn. En maar beweren dat de Heilige Geest dit allemaal ingegeven heeft, quod non. De paus kan besluiten om dat allemaal te negeren. Maar hij en zijn naaste bondgenoten hebben de zaken zo geregeld dat hij dat naar alle waarschijnlijkheid niet zal doen.

(Naar Robert Royal “Homophobia and Homo Sapiens”, gepubliceerd op The Catholic Thing)

NIEUW: Van Waarheid tot Woke


NIEUW.

Verschenen bij Uitgeverij De Blauwe tijger
Auteur: Rob Mutsaerts
Titel: Van Waarheid tot Woke
ISBN9789493262256

Verkrijgbaar bij elke boekhandel, bol.com, Amazon.nl

inhoudsopgave
Inleiding
Hoofdstuk 1. Het doel heiligt de middelen
Hoofdstuk 2: The return of Kafka
Hoofdstuk 3. Het normale wordt aangevallen 
Hoofdstuk 4. Socrates. De godfather van alle filosofen 
Hoofdstuk 5. Plato. Illusie versus realiteit
Hoofdstuk 6. Klimmen om af te dalen: de metafysica van Aristoteles
Hoofdstuk 7. Thomas van Aquino. Fides et ratio 
Hoofdstuk 8. Descartes. Hoe weet je dat?
Hoofdstuk 9. Blaise Pascal. Wedden dat God bestaat 
Hoofdstuk 10. De dystopische wereld van het marxisme 
Hoofdstuk 11. G.K. Chesterton. Een ei is een ei 
Hoofdstuk 12. C.S. Lewis. De natuurwet
Hoofdstuk 13. Cancelcultuur
Hoofdstuk 14. De keizer is naakt
Hoofdstuk 15. Argumenten
Hoofdstuk 16. Een weddenschap
Hoofdstuk 17. Noble savages
Hoofdstuk 18. Inquisitie

Er is een cultuurstrijd gaande waarin Woke suprematie opeist. Dat is niet zonder gevolgen. Censuur, anathe- ma’s, bedreigingen, vernieling, vandalisme van kunstwer- ken, pogingen tot taalkundige en historische revisie, media lynchcampagnes, fatwa’s en oproepen tot boycot op sociale netwerken. Het doel heiligt de middelen. Een elite bepaalt wanneer er sprake is van haatzaaien en dus ook wat gecanceld moet worden. Dat ondertussen de vrijheid van mening sneuvelt doet niet ter zake, want het doel heiligt de middelen. Een gesprek is niet mogelijk, want argumenten tellen niet. Het is de uiterste consequentie van het relativisme dat in onze tijd regeert. Inmiddels is ook wetenschap gecanceld. De waarheid was al gesneuveld. Dat heeft consequenties. Uiteindelijk leidt het tot dehumanisering van de mens. Het normale en voor de hand liggende wordt niet meer ge- zien. Het gezond verstand is geen gemeengoed meer: niets is meer vanzelfsprekend, de natuur der dingen wordt niet meer onderkend.
Bestaat dat dan? Bestaat er zoiets als waarheid die voor iedereen en altijd geldt? Als niets waar is, valt er ook nergens over te praten. Als niets waar is, zijn argumenten waarde- loos. De vraag naar de waarheid is een filosofische vraag. Filosofen hebben daar zinnige dingen over te zeggen. De klassieke filosofen hebben de tand des tijds doorstaan. Dat is niet voor niets, mij dunkt. Onze westerse cultuur is gebouwd op het fundament van Athene en Jeruzalem, op de rede en de religie. Beiden gaan uit van objectiviteit. Voor zo- wel Socrates als Jezus is waarheid objectief en universeel. Democratie en mensenrechten zijn er de vruchten van. Dat is de cultuur die nu sterft met wantrouwen en het ontbreken van consensus als gevolg. Nominalisme voert de boventoon; metafysica heeft afgedaan. Normen en waarden hebben geen ijkpunt meer. Het universum is een kwestie van toeval en niet van een scheppende geest die er een bedoeling mee heeft. Voor zowel Augustinus als Sartre is het ‘God of niets’. Het christendom, met name de Rooms Katholieke Kerk, is het voornaamste doelwit van Woke. Zij houdt immers vast aan een objectieve geopenbaarde waarheid, gebaseerd op historische getuigen, ook al houdt Rome zich momenteel erg op de vlakte. Zij overleeft al 2000 jaar alle crises. Dat zal zij ook nu doen.
Ideeën hebben consequenties. Woke doet zich voor als een stroming die strijdt voor rechtvaardigheid, maar Woke is ideologie, het is een religie zonder nederigheid en barm- hartigheid. De wereld van Woke is de dystopische wereld van Marx en Kafka. Maar de Woke-keizer is naakt, maar niemand die er iets van zegt. Totdat er dat jongetje komt die het gewoon zegt. Er komt een tijd dat de absurditeit niet meer te ontkennen valt.

+Rob Mutsaerts