De katholieke kerk heeft de langste en rijkste culturele traditie ter wereld. De engelen moeten huilen bij het aanhoren van de nietszeggende, zelfingenomen, pseudo-sociologische, quasi-psychologische, geestdodende kerkelijke taal waarvan de huidige synode zich bedient. Het is alsof de Kerk heeft besloten dat haar diepe en brede erfenis van de Hebreeuwse profeten, de vroege kerkvaders, de Griekse filosofie, het Romeinse recht en de hele daaropvolgende geschiedenis van heiligen en wijzen in onze beschaving terzijde kan worden geschoven omwille van het "samen wandelen".
Deze tirade vindt zijn oorsprong in de berichtgeving over de synodale discussies over LGBT, die begin oktober is begonnen. We worden geacht niet te weten wat er in de synodezaal wordt gezegd. Duidelijk is evenwel dat er emotionele debatten zijn tussen degenen die de leer van de kerk over LGBT bevestigden en anderen die opriepen tot meer "onderscheidingsvermogen" - de laatsten werden met gejuich in de zaal onthaald. Maar de synode, die bedacht lijkt om de "wereld" in te halen, loopt al weer ver achter. Inmiddels zijn er heel wat letters aan het acroniem toegevoegd. De Canadese premier Justin Trudeau probeerde zich onlangs te verdedigen tegen beschuldigingen dat hij de rechten van ouders in het onderwijs aanvalt, wat overigens gewoon waar is. Hij verwees naar de bescherming van 2SLGBTQI+ mensen. Hebben we binnenkort weer een volgende synode nodig om die ontwikkeling aan te pakken? En er zijn nog veel ongebruikte letters in het alfabet. En cijfers.
"Homofobie", zo is ook plichtmatig gemeld, werd door iedereen in de synodezaal afgewezen. Dat is prima als ze bedoelen dat personen in de seksuele minderheid beschaafd moeten worden behandeld, net als iedereen. Maar als katholieken moeten we ons niet laten misleiden door ideologische kunstgrepen. Als je achteloos het gebruik van een term (LGBT) accepteert die voor ideologische doeleinden in het leven is geroepen - en je jezelf daarom bejubelt om je menselijkheid - dan ben je heel dicht bij intellectueel en moreel schipbreuk. Als je de term "homofobie" letterlijk neemt, zou je moeten geloven dat iedereen die afwijzend staat tegenover wat recentelijk als een seksuele afwijking werd beschouwd, zelf aan een geestelijke angststoornis (fobie) lijdt.
Er zijn veel mannen en vrouwen in de synodezaal die dit weten. En ook de diepte en breedte beseffen van wat er op het spel staat. En toch hoor je dat sommige leken-deelnemers verbaasd zijn dat veel bisschoppen stil zitten als deze termen worden gebruikt. Het zou al erg genoeg zijn als dit soort ideologische fantasie beperkt bleef tot LGBT-kwesties. Maar het is duidelijk dat het gaat om zaken als "vrouwen", "diversiteit", "inclusie", "openheid", "gelijkheid/gelijkwaardigheid". Verschillende katholieke denkers hebben geantwoord dat wat in dit alles ontbreekt is een authentieke christelijke antropologie. Elke antropoloog zou bijvoorbeeld kunnen opmerken dat vrijwel alle menselijke gemeenschappen die we kennen een reeks overtuigingen hebben, die we religieus zouden kunnen noemen. En ze hebben allen morele normen die met die overtuigingen verbonden zijn. We spreken dan in termen zoals heilig en zondig, sacraal en profaan, goddelijk en menselijk, goed en kwaad. Maar de synodedeelnemers hanteren liever termen als inclusief en diversiteit. Dat doet geen recht aan wat de mens ten diepste is. Om de homo sapiens echt te begrijpen hebben we een goede filosofie nodig en christelijke theologie. En in onze tijd vooral moed.
De relator van de synode (kardinaal Hollerich) heeft herhaaldelijk gezegd dat de synode niet bevoegd is om besluiten te nemen, maar alleen om te onderscheiden. Maar ondertussen is de manier waarop de synode discussieert een soort van besluitvorming, besluitvorming over wat belangrijk is en dus een geldige ervaring, wat wel en niet besproken mag worden, wat waar en goed is, hoe we het beste "vooruit kunnen gaan", hoe toekomstig "bestuur" eruit moet zien. Kortom, wat het betekent om nu in deze tijd katholiek te zijn. En maar beweren dat de Heilige Geest dit allemaal ingegeven heeft, quod non. De paus kan besluiten om dat allemaal te negeren. Maar hij en zijn naaste bondgenoten hebben de zaken zo geregeld dat hij dat naar alle waarschijnlijkheid niet zal doen.
(Naar Robert Royal “Homophobia and Homo Sapiens”, gepubliceerd op The Catholic Thing)