Open brief aan onze jongeren
Rebellie tegen de leegte
Beste jongeren, laten we eerlijk zijn: we leven in een
tijdperk dat alles in twijfel trekt, behalve de twijfel zelf. Jullie worden
overspoeld door stemmen die beweren dat er geen absolute waarheid bestaat, dat
je vooral “open-minded” moet zijn en niets definitief moet
aannemen. Maar louter een open geest hebben is op zichzelf niets . Bovendien horen
jullie wellicht dat “vrije
gedachte” het hoogste ideaal is van de moderne mens. Toch wordt wat
tegenwoordig vrije gedachte heet vaak juist gewaardeerd omdat het vrijheid ván denken is -
een soort zorgeloze afwezigheid van echte diepgang . Het resultaat? Een
kakofonie van meningen, maar weinig houvast. Geen wonder dat velen van jullie
zich soms verloren voelen in relativering en zinloze drukte.
Toch merk je te midden van deze verwarring een diepere
honger in jezelf. Onze tijd gaat van crisis naar crisis, en dat schept een
zekere hopeloosheid, die paradoxaal genoeg jongeren aanspoort te zoeken naar “iets dat groter is
dan het nu” . Velen van jullie stellen de vraag: “Wie ben ik, waarom besta ik
eigenlijk?”, indringende vragen waarop steeds meer jongeren proberen een
antwoord te vinden. Deze spirituele zoektochten zijn geen zwaktebod maar een
stille rebellie tegen de leegte.
Ik begrijp jullie scepsis en verwarring. Jullie leven in
een wereld die cynisch lacht om geloof en waar twijfel de mode is. Maar onthoud
dit: juist het feit dát jullie verlangen naar waarheid en zin niet is
afgestompt, bewijst dat er iets in jullie leeft dat zich niet laat sussen met
oppervlakkigheid. Dat verlangen is geen dwaasheid; het is de eerste stap van
een wonderlijke reis, misschien wel richting dat aloude katholieke geloof dat
men zo vaak heeft afgedaan als “achterhaald”.
We horen vaak dat de moderne wereld zich “rationeel” noemt en neerkijkt op geloof alsof
het bijgeloof zou zijn. Maar hoe ironisch: dezelfde wereld gelooft gretig in de
laatste hypes en trends, terwijl de katholieke Kerk al eeuwenlang zowel het
denken als het mysterie omarmt. Simplistische sceptici doen alsof juist de Kerk
een kloof schiep tussen rede en religie, terwijl het in werkelijkheid de Kerk
was die als eerste probeerde rede en geloof te verenigen . Hier wordt niet van
je gevraagd je verstand uit te schakelen; integendeel.
Sterker nog, katholiek worden is niet ophouden met denken,
maar leren hóé te
denken . De waarheid sterft niet wanneer je je aan een geloofswaarheid
committeert; zij krijgt juist vorm en betekenis. De katholieke traditie daagt
je uit tot stevig doordenken. Ze bewaart de logica van Thomas van Aquino naast
de mystieke visioenen van een Theresia. Ze leert ons dat de menselijke rede een
godsgeschenk is, bedoeld om de waarheid te zoeken. En ze waarschuwt ons
tegelijk dat we niet moeten vervallen in de “vernederende slavernij” om enkel een
kind van onze eigen tijd te zijn – want elke generatie heeft haar blinde
vlekken, en de eeuwige wijsheid van de Kerk beschermt ons juist tegen de
modegrillen van het moment.
Bedenk ook dat dit geloof doordrenkt is van vreugdevolle
ernst. Het christendom is geen saaie verzameling regels, maar een
liefdesverhaal vol paradoxen en levendige beelden. In de Rooms Katholieke Kerk
leren we onszelf niet te serieus te nemen, terwijl we de waarheid juist uiterst
serieus nemen. Er ligt een diep geheim in die ogenschijnlijk tegenstrijdige
houding van blijmoedige plechtigheid. De katholieke traditie kent feestdagen en
vasten, devotie én
humor. Ze nodigt ons uit tot lachen en loven. Het geloof brengt de ziel tot
rust in de waarheid, maar ook in beweging door verwondering. Het is geen keten
om de geest te binden, maar een sleutel die deuren opent naar nieuwe horizonnen
van denken en beleven.
Laat mij een beeld schetsen. Stel je een
ontdekkingsreiziger voor die met een klein jacht de wereldzeeën afvaart op zoek
naar een onbekend eiland. Hij trotseert stormen, volhardend op zoek naar iets
groots en nieuws. Uiteindelijk zet hij triomfantelijk voet aan land om tot zijn
verbijstering te beseffen dat hij zijn thuisland heeft ontdekt, alsof het een
nieuw eiland in de Atlantische oceaan was . Wat is er heerlijker dan in één enkel avontuur zowel alle opwindende
gevaren van een verre reis te ervaren als de warme zekerheid van thuiskomen?
Dit laat zien hoe wonderlijk het is om het vertrouwde opnieuw als nieuw te
ontdekken. Zo gaat het met iemand die de katholieke waarheid vindt: je begon
misschien op een wilde zoektocht naar zin en waarheid als iets totaal nieuw, en
je eindigt met het gevoel thuis te komen bij iets oerouds dat al die tijd op je
wachtte.
Jullie diepste verlangens vinden hun vervulling in de
schoot van deze traditie. Het verlangen naar waarheid vindt hier een haven: de
geloofsleer is geen verzameling willekeurige dogma’s,
maar een betrouwbaar kompas voor de ziel. De hunkering naar het goede vindt
hier voedsel: de katholieke moraal - hoe impopulair ook - biedt een pad naar
echte deugd en menselijke waardigheid, gesteund door genade en omringd door het
voorbeeld van heiligen zoals Carlo Acutis en Pier Giorgio Frassati, echte
heiligen voor onze tijd en onze jongeren. In je zoektocht naar gemeenschap tref
je hier een familie aan: wanneer je de Kerk binnentreedt, betreed je een levend
Lichaam, een wereldwijde gemeenschap waarin je werkelijk gekend en bemind mag
worden.
Bovendien sta je in de Kerk nooit alleen. Je staat zij aan
zij met gelovigen van nu, met jongeren van nu én omringd door een menigte van hen die
je voorgingen. De traditie geeft zelfs aan de stemlozen van vroeger een stem.
De ”moderne” mens van vandaag mag zich niet verbeelden dat alleen hij de
waarheid in pacht heeft; wie in de traditie staat, neemt deel aan een eeuwenoud
gesprek over waarheid en mens-zijn. En juist jij mag nu deel uitmaken van die
grote familie die tijd en ruimte overstijgt, van Rome tot aan de verste
uithoek, van Petrus tot aan de jongeren in je eigen parochie.
Misschien heb je nog je twijfels. Misschien voel je nog
weerstand - dat is begrijpelijk. Op het moment dat je ophoudt ertegen te
vechten, voel je je er juist naartoe getrokken; zodra je eerlijk naar de Kerk
luistert, ga je haar zelfs waarderen . Probeer het maar eens. Velen die
kritisch en argwanend begonnen, hebben dit zelf ondervonden. Velen die onbevangen
begonnen eveneens. Hoe meer ze met een open hart zochten, hoe meer ze erachter
kwamen dat juist hier de vervulling lag van wat ze zochten. Het katholieke
geloof bleek geen archaïsch rariteitenkabinet, maar een schatkamer vol levende
waarheid, goedheid en schoonheid die hen persoonlijk aansprak.
Jullie verlangen heeft hier zijn bestemming gevonden.
Jullie dorst naar waarheid, jullie dorst naar het goede, jullie roep om
gemeenschap - niets van dit alles is tevergeefs. Integendeel, ze krijgen
respons in de katholieke traditie: een geloof dat groter is dan wijzelf, en
toch intiem ons eigen thuis kan worden.
Nu komt het aan op moed. De weg van het geloof is geen
makkelijke weg; het is een pad voor dappere zielen. Een katholiek is simpelweg
iemand die de moed heeft gevat om onder ogen te zien dat er iets bestaat dat
wijzer en groter is dan hijzelf . Dat vergt nederigheid, zeker, maar juist
nederigheid is de hoogste vorm van realisme. Het christelijk ideaal is nooit
getest en tekortgeschoten; het is veeleer te moeilijk bevonden en daarom
onbeproefd gelaten . Met andere woorden: het geloof daagt ons uit boven onszelf
uit te stijgen. En ja, dat kost inspanning en offers. Maar het is de moeite
oneindig waard, want het brengt ons tot het ware, het goede en het schone
waarvoor onze ziel gemaakt is.
Daarom roep ik jullie op: heb moed, en behoud je
verwondering. Durf te zwemmen tegen de stroom van cynisme in. Durf te geloven
dat er waarheid bestaat die je kúnt vinden. Laat de wereld om je heen maar
zeggen dat niets ertoe doet – jullie weten diep vanbinnen dat iets ertoe doet,
Iemand ertoe doet. Wees als ontdekkingsreizigers die vol vertrouwen de koers
zetten naar dieper water, wetend dat er een vast land onder hun voeten wacht.
Wees licht van hart en standvastig van ziel; neem jezelf niet té serieus, maar neem de roep van de
waarheid des te serieuzer.
Jullie avontuur staat nog maar aan het begin. Ga met open
ogen en opgeheven hoofd die weg van het geloof op. Wees moedig, blijf
verwonderd, en heb geloof. In een wereld vol luid rumoer van nihilisme hebben
jullie de kans het verschil te maken door in stilte de waarheid te omarmen.
Jullie verlangen naar waarheid, goedheid en gemeenschap vindt zijn
vervulling; pak het met beide handen
aan. De deur staat open, de tocht is begonnen. Moge jullie met dezelfde
vreugdevolle ernst als de grote pelgrims vóór ons deze reis vervolgen. En weet:
op het einde van die reis blijkt het onbekende land waarnaar jullie zochten,
een thuis te zijn dat jullie altijd al heeft verwelkomd. Wees niet bang, maar
verheug je. Het avontuur van een leven met God wacht op jullie.
+Rob Mutsaerts
Ter gelegenheid van de heiligverklaring van Carlo Acutis en Pier Giorgio Frassati 7/9/2025