Synodaliteit of subsidiariteit?
Op bepaalde niveaus van de katholieke Kerk gaat het de hele tijd over "synodaliteit". Deze van bovenaf opgelegde samenkomsten van allerlei commissies en subgroepen, beweert een ‘werk van de Geest’ te zijn waardoor het hele volk Gods een stem krijgt.
Het lijkt me echter dat het gewoon weer een administratieve gimmick is. Ik ben mijn hele leven christen geweest en al bijna 50 jaar lid van nationale of wereldwijde kerken (eerst de Church of England en nu de katholieke Kerk) en om de vijf of tien jaar kijkt de leiding van deze kerken rond en realiseert zich dat het ledenaantal keldert (en daarmee de financiën) en dus komen ze met een idee om te proberen de bloeding te stelpen. Soms is het ‘Het decennium van de evangelisatie’ of een jubileumjaar, of soms is het een herschikking van de hiërarchie of een trendy videocursus die elke parochie zou moeten volgen. Gewoonlijk komt het 'grote idee' compleet met een duur mediapakket samengesteld door een goed gefinancierd PR-bedrijf.
Al deze inspanningen lijken op het herschikken van de ligstoelen op de Titanic. Ze hebben minimale resultaten en worden meestal herinnerd vanwege hun flauwe media-inspanningen (slecht geproduceerde video's, smakeloze brochures met stockfoto's van glimlachende christenen die goede dingen doen - slecht bedachte "jeugdevenementen", enz.) en hun onzinnige pogingen om ‘cool’, eigentijds of onweerstaanbaar te zijn.
Maar ze zijn zeer weerstaanbaar. Gewone mensen ruiken dat er weer iets over ze heen komt en negeren dat gewoon, of rennen de andere kant op. De enige mensen die erbij betrokken raken, zijn de oprechte activisten die de gimmick gebruiken om hun eigen agenda en ideologie te promoten.
De huidige synode is weer meer van hetzelfde voor katholieken. Het wordt allemaal kunstmatig opgepompt in een flauwe poging om mensen ervan te overtuigen dat de katholieke Kerk echt om de gewone mensen geeft en de gewone mensen een stem en een keuze wil geven.
In de tussentijd gaan grote aantallen gewone katholieken gewoon door met het beleven van het traditionele geloof en het klaren van de klus.
Een van de kostbare katholieke principes is dat van subsidiariteit, dat leert dat oplossingen moeten worden gevonden en initiatieven moeten worden genomen op het laagst mogelijke lokale niveau. Met andere woorden: Leef lokaal. Doe wat je kunt met wat je hebt waar je bent. De geestelijkheid, de bisschoppen, de diocesane hiërarchie en het Vaticaan zijn er allemaal om deze lokale inspanningen te dienen, te leiden en te begeleiden.
Het synodale proces maakte een show van overleg op lokaal niveau, maar het waren de gewone geestelijken en mensen op lokaal niveau van wie werd verwacht dat ze het synodische proces dienden door een vorm van zorgvuldig geformuleerde "vragen" in te vullen - vragen bedacht door de synode-mensen om hun vooraf afgesproken agenda te vergemakkelijken.
In elk bedrijf met zelfs matig succes zal het leiderschap kijken naar wat er gaande is, zien wat goed werkt, deze inspanningen ondersteunen en proberen deze voor het hele bedrijf toe te passen. Als je een keten van hamburgerrestaurants runt en je hebt één filiaal dat meer verkoopt dan alle anderen, dan zou je bestuderen wat goed werkt en de andere filiaalmanagers motiveren om dat succes te imiteren.
Maar in de katholieke kerk lijkt er geen besef te zijn van een dergelijke tactiek. We hebben berichten over kerken en scholen die sluiten, bisdommen die parochies dwingen om samen te gaan, katholiek onderwijs dat wegkwijnt, religieuze ordes die zich opheffen of uitsterven, terwijl we tegelijkertijd berichten hebben over parochies vol jonge gezinnen, scholen met wachtlijsten, religieuze ordes die bloeien met veel jonge roepingen en hogescholen en universiteiten met een recordaantal inschrijvingen.
Als subsidiariteit in plaats van synodaliteit het leidende principe was, zou de katholieke leiding opnieuw kijken naar de parochies, scholen, hogescholen en religieuze ordes die het goed doen en zich afvragen waarom ze tegen de deprimerende trends ingaan en hoe hun voorbeeld de Kerk zou kunnen vernieuwen. Deze strategie zou de geestelijken en gelovigen kunnen inspireren en motiveren. Meer van bovenaf gemandateerde commissies die worden aangestuurd door mislukte ideologen zullen dat niet doen.