LifeSiteNews:
U zegt dat de kwestie van het christelijk celibaat centraal staat in de kerk. Waarom is dat?
Bisschop Rob Mutsaerts:
Het gaat om meer dan het celibaat. Het celibaat raakt de identiteit van de priester, van het priesterschap, en dan raakt het ook de sacramenten. We zijn immers een sacramentele kerk. Het is dus niet zomaar een kleinigheid; het raakt veel meer. Als je het opzij schuift, zullen er veel dingen volgen. Ik weet het, het er wordt gedaan alsof het slechts in een klein aantal uitzonderlijke gevallen wordt toegestaan. Maar – en dat weet u – het ene leidt tot het andere. Bovendien gaat het om principes, en wat mij betreft moet je die nooit aan de kant schuiven vanwege pragmatische omstandigheden.
LifeSiteNews:
Was u verbaasd te horen dat de emeritus paus meewerkte aan het project?
Was u verbaasd te horen dat de emeritus paus meewerkte aan het project?
Bisschop Rob Mutsaerts:
Aan de ene kant is hij emeritus paus, en hij is naar de achtergrond gegaan, en dat is heel verstandig. Maar ik kan me ook voorstellen dat hij, als het om iets wezenlijks gaat, denkt dat hij zich moet uitspreken – wat overigens voor iedereen geldt: voor elke bisschop of priester of zelfs vooreen leek. Als er onduidelijkheden zijn, moet je duidelijkheid scheppen. Dat is overigens de voornaamste taak van paus Franciscus: duidelijkheid scheppen. Dat is waar pausen voor staan. Dat is het probleem, want er is natuurlijk veel verwarring en dus ook verdeeldheid. Dat probeer ik zelf te doen; hoe onaangenaam het ook is, je spreekt je uit als je denkt dat iets niet klopt. En het maakt niet uit om welke priester of bisschop het gaat, het blijft een plicht – en hoe hoger je in de hiërarchie staat, hoe hoger je verantwoordelijkheid, en ook je plicht om je uit te spreken. Dus zo begrijp ik deze zaak. Natuurlijk weten we helemaal niet wat paus Franciscus gaat schrijven, dus misschien is het boek helemaal niet in tegenspraak met paus Franciscus. We hebben geen idee… Dat is een beetje typisch voor onze tijd.
LifeSiteNews:
De emeritus paus en kardinaal Sarah vragen “nederig” aan paus Franciscus om vast te houden aan wat hij zelf heeft gezegd: dat hij nooit de regel van het celibaat zal veranderen. Wordt het boek in Nederland gepresenteerd als een soort actie tegen de paus?
De emeritus paus en kardinaal Sarah vragen “nederig” aan paus Franciscus om vast te houden aan wat hij zelf heeft gezegd: dat hij nooit de regel van het celibaat zal veranderen. Wordt het boek in Nederland gepresenteerd als een soort actie tegen de paus?
Bisschop Rob Mutsaerts:
Paus Benedictus en ook kardinaal Sarah zien natuurlijk bepaalde tendensen, ook als gevolg van de Amazone-synode. Ze maken zich gewoon zorgen over de kerk waar ze van houden. Ja, uit bezorgdheid mag je natuurlijk over een bepaald onderwerp schrijven, in dit geval het celibaat. Dat betekent niet per se dat je direct tegen de paus ingaat, maar reageert op de geluiden die je hoort, en dan kun je een duidelijk standpunt innemen. Je zegt dat het priestercelibaat niet alleen een organisatorische regel is, maar dat het iets wezenlijks is voor de Kerk, iets wat natuurlijk al heel lang bestaat, en om goede redenen. En voordat het bestond waren er al een soort Jozefhuwelijken, dus in die tijd bestond het celibaat eigenlijk al, ook al waren de priesters getrouwd.
Wat ook een rol speelt: Een priester is een alter Christus. Jezus zelf was ook een man en niet alleen maar een mens. We hebben geen dualisme: lichaam en ziel vormen samen een mens. Dat is helemaal niet het uiten van een negatief oordeel over de lichamelijkheid of de seksualiteit; dat hebben we nooit gedaan Kijk naar het Hooglied; kijk hoe serieus we lichamelijkheid en seksualiteit nemen. Maar juist omdat we het serieus nemen, moeten we er duidelijk over zijn. Tegenwoordig zegt men: ooit betekende gezonde seksualiteit een groot gezin. Nu wordt die benadering als negatiefgezien in samenhang met de “overbevolking”, en ook als een bewijs van onderdrukking. Vandaag de dag hebben we, eerlijk gezegd, meer een bevordering van de ongeremde vrijheid. Het is een merkwaardige vorm van vrijheid – zolang er geen kinderen worden verwekt, laat iedereen dan maar doen wat hij wil. Dat is natuurlijk een moraal die verderfelijk is.
LifeSiteNews:
Is er onder jonge priesters, of jonge mannen die nadenken over het priesterschap, vraag naar de afschaffing van het celibaat? De emeritus paus en kardinaal Sarah zeggen allebei: we komen veel jongemannen en priesters tegen die lijden onder het feit dat men zegt dat het celibaat niet belangrijk is, en we willen die jongemannen steunen.
Bisschop Rob Mutsaerts:
Ik denk dat dat juist is. Als je naar de jonge geestelijken kijkt, vragen ze helemaal niet om het gehuwde priesterschap. Voor hen is het celibaat niet alleen een offer, maar vooral een gave. De opheffing van het celibaat heeft vooral te maken met de heersende geloofscrisis. We hebben ook een hele roepingencrisis als gevolg van de geloofscrisis, en die kun je niet oplossen door de dingen gemakkelijker en flexibeler te maken. Ik denk niet dat er veel mensen zijn die zich geroepen voelen tot het priesterschap en die bereid zouden zijn om zich aan het priesterschap te wijden als ze zouden kunnen trouwen. Ik geloof daar niets van. Als je kijkt naar de jonge geestelijken en de roepingen die we nu hebben, in deze tijd, is er eigenlijk maar één soort: de orthodoxe soort. Die liberale ideeën zijn die van een heel andere generatie; de huidige generatie wil geen enkel van die ideeën. We herinneren ons de tijd van het Tweede Vaticaans Concilie en hoe het toen in Nederland was: men keek uit naar de opheffing van het celibaat en was enorm teleurgesteld toen dat niet het geval bleek te zijn. Dat was toen eigenlijk een Nederlandse kwestie, want naar mijn mening speelde het in andere landen veel minder. Het is slechts een uiting van een geloofscrisis en van een vreemde opvatting over seksualiteit en over het celibaat zelf.
Het priesterlijk celibaat is niet alleen een regel, er is echt een theologisch fundament. Die ontologische band tussen de priester en het celibaat gaat over lichaam en ziel – dat is een wezen, want er is natuurlijk geen dualisme. Jezus koos niet eens voor Maria als apostel, en als iemand boven alle anderen stond en heiliger dan heilig was, dan was het wel Maria. Dat kunnen we niet zomaar negeren. Nog minder mag men een beroep doen op wat toen de cultuur was, want voor Jezus is dat helemaal niet waar. De heilige Paulus zegt dit heel duidelijk: er zijn geen mannen, geen vrouwen, geen Grieken, geen Joden, geen heidenen. Als er iemand was die opkwam voor gelijkheid en gelijke waardigheid, dan was het wel de katholieke kerk en de vroegchristelijke gemeenschap.
LifeSiteNews:
In de Franse pers is kardinaal Sarah zwart gemaakt vanwege de zeer traditionele uiting van zijn geloof. Is dat ook in Nederland het geval?
In de Franse pers is kardinaal Sarah zwart gemaakt vanwege de zeer traditionele uiting van zijn geloof. Is dat ook in Nederland het geval?
Bisschop Rob Mutsaerts:
Hij wordt natuurlijk afgeschilderd als extreem conservatief – dat word ik ook. Meestal betekent dit dat ze erg katholiek zijn, en dat ze vasthouden aan oude normen en waarden – en op goede gronden. Het heeft geen zin om met de tijd mee te waaien. We moeten de wereld naar het Evangelie brengen en niet andersom.
LifeSiteNews:
Benedictus en Sarah spraken zich duidelijk uit tegen de afschaffing van het celibaat, zelfs voor uitzonderlijke situaties. Kardinaal Sarah zegt zelfs in het boek dat de oosterse katholieke kerken de mogelijkheid om priesters te kiezen onder gehuwde mannen terugdraaien.
Bisschop Rob Mutsaerts:
Hij was er in zijn laatste boek al heel duidelijk over. Al die dingen die van de seculiere katholieke kant gevraagd worden, zijn in de Anglicaanse kerk al lang mogelijk. Daar wijden ze zelfs vrouwelijke bisschoppen, maar hun crisis is alleen maar erger geworden, zelfs groter dan de onze: het lost niets op. Je creëert er geen roepingen mee, en de afvalligheid neemt niet af. Integendeel. We moeten terug naar de wortels. Als de Kerk wil overleven, is er maar één manier, zoals het altijd is geweest: orthodoxie. Natuurlijk moeten we ook het goede voorbeeld geven en er werk van maken: ora et labora. Ambiguïteit, het lager leggen van de lat, is nutteloos. Kijk naar de geschiedenis van de Kerk: het leidt alleen maar tot verzwakking. De Kerk heeft behoefte aan hervorming, maar niet aan verslapping. Het risico dat de Kerk bourgeois wordt ligt altijd op de loer; soms moeten we opnieuw kijken waar we staan en terugkeren naar de basis.
Wat ik vorig jaar een zeer interessant boek vond, was de Benedict Option van Rod Dreher: hergroeperen om je geloof te versterken, ervoor zorgen dat het niet vervaagt, en elkaar aanmoedigen om sterker terug te komen.
LifeSiteNews:
Het boek gaat over het celibaat, maar op dit moment bestaat er verwarring over vele andere punten van de leer van de kerk, waarvan we niet zien dat Rome ze verdedigt. Denkt u dat de kwestie van het celibaat het belangrijkste is, of dat we niet moeten vergeten dat er ook andere kwesties zijn?
Het boek gaat over het celibaat, maar op dit moment bestaat er verwarring over vele andere punten van de leer van de kerk, waarvan we niet zien dat Rome ze verdedigt. Denkt u dat de kwestie van het celibaat het belangrijkste is, of dat we niet moeten vergeten dat er ook andere kwesties zijn?
Bisschop Rob Mutsaerts:
Natuurlijk is het niet het belangrijkste onderwerp. De mens is geroepen tot heiligheid en dat kan alleen als we eerst duidelijk maken wie Christus is. Dat staat centraal, en dat merk je aan zoveel dingen. Laatst werd een priester uitgenodigd in Brabant om het kerstverhaal uit te leggen, en zijn stelling was, dat het onmogelijk is om aan de moderne mensen uit te leggen dat een maagd zwanger wordt, en hen dan zo’n sentimenteel verhaal te vertellen van schapen en herders en drie koningen die komen kijken… Zijn stelling was: het is eigenlijk niet waar, je moet het lezen als een sprookje met een bepaalde interpretatie.
En dan geeft hij een voorbeeld: is Jezus in Bethlehem geboren? Nee, natuurlijk niet, zegt hij, want Bethlehem betekent “stad van het brood”, en dat heeft een bepaalde betekenis, en daarom plaatst Lukas het daar. Zolang we met dit soort onzin bezig zijn en de mensen op een dwaalspoor brengen, komen we steeds verder van huis! We hebben zulke goede argumenten, historisch en rationeel; misschien moeten we die maar eens ter sprake brengen. Niet dat argumenten mensen in gelovigen veranderen, maar je moet eerst wat struikelblokken uit de weg ruimen.
Bij vormsels, als ik van tevoren weet dat de vormelingen vóór de plechtigheid bij elkaar zullen zijn, dan kom ik een beetje vroeger, en dan gaan we een praatje maken. Het zijn aangename jonge mensen. Maar als het erop aankomt en ik vraag: wat is dat voor een boek is de Bijbel – een sprookjesboek, zoiets als Harry Potter, of een geschiedenisboek als Julius Caesar? Ze zeggen bijna altijd: “Een sprookjesboek, het is niet echt gebeurd.” Dan weet je hoe ver we van huis zijn. We zitten onder het vriespunt. Daar moeten we eerst aan werken, want als we niet weten wie Christus is… Ik denk niet dat het probleem voor die kinderen de wonderen zijn, maar “wie is Christus,” en als je dat goed kunt uitleggen, dan zul je die wonderen een plaats kunnen geven, en dan ga je de verkondiging in een ander licht plaatsen, en pas dan kan het worden begrepen. Het is niet voor niets dat in de geloofsbelijdenis niets over Jezus wordt gezegd, niets over zijn verkondiging, niets over zijn wonderen, niets over de Bergrede of wat dan ook: alleen dat Hij uit de Maagd Maria is geboren, gekruisigd, gestorven, begraven en opgestaan.
Met andere woorden, je hebt het over de Zoon van God. Er zijn zoveel katholieken die dat helemaal niet beseffen, of die niet meer geloven, en die ook niet geloven in de verandering bij de consecratie, de transsubstantiatie. Als dat alles wegvalt, en het zijn juist die mensen die gaan praten over het celibaat, dan weet je zeker dat ze op het verkeerde paard zullen wedden.